Στέλλα Μαρή- σκέψεις περί θεάτρου και διδασκαλίας του
Το θέατρο αφορά/ ζητά μια καταβύθιση του ατόμου στον εαυτό του, προκειμένου να μπορεί να βγαίνει επιτυχώς εκτός αυτού -δηλαδή, να τον ξεπερνά, δηλαδή, τελικά, να μπορεί να γυρίζει σε αυτόν πιο πλούσιος, να μπορεί να τον συμπεριλαμβάνει πιο γενναία, πιο τολμηρά, καθώς έχει επισκεφτεί κι άλλες χώρεςες/ τοπία της ανθρώπινης εμπειρίας, άρα έχει φωτίσει, έστω στιγμιαία, κάποιες περιοχές του νου και της (παν)ανθρώπινης ψυχής, που φάνταζαν άγνωστες ή έστω να εμπίπτουν απλά στην περιοχή του ασυνειδήτου του .
Έχω πια καταλάβει, ότι αυτή η τοποθέτησή μου, που ανάγει το Θέατρο σε επίπεδο «θρησκείας», με την έννοια , ότι προ(σ)καλεί σε μια πρόταση διαδρομής αυτογνωσίας και εξέλιξης, είναι αυτή, που καθόριζε και καθορίζει τις επιλογές μου ως ηθοποιού, σκηνοθέτη, και ανθρώπου με βαθιά έλξη στη γραφή (συχνά εκφραζόμενη).
Και αυτή η ίδια ευγενής φιλοδοξία είναι που καθορίζει το ύφος της διδασκαλίας μου, που προτρέπει σε ψύχραιμη διαδικασία «ανοίγματος», με στόχο την αφύπνιση και ειλικρινή κατάθεση. Και για αυτό δεν αρκούν βέβαια οι προθέσεις, αλλά επιβάλλεται δουλειά τεχνικής και η σεμνότητα, που επιφέρει η όποια εμπλοκή σε μια πειθαρχημένη διαδικασία. Με τα όρια μας αναμετρώμαστε … αυτά υπερβαίνουμε. Και χρειάζεται να σε εμπιστευτεί, βέβαια, ο σπουδαστής, προκειμένου να σου επιτρέψει να λειτουργήσεις σαν αγωγός, ώστε να τον οδηγήσεις μέσα από ασκήσεις, συζητήσεις, προτάσεις προσεγγίσεων συγκεκριμένων κειμένων, σε μια ασφαλή κατάθεση του δικού τουυλικού.
Κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός, άρα οφείλεις, από ένα σημείο και μετά, να τον αντιμετωπίσεις με έναν μοναδικό τρόπο. Και έρχεται , βέβαια, η ένταξή του στην ομάδα, για να καταλάβει, ότι , μέσα από και πέρα από τη διαφορετικότητα των ατόμων, το θέατρο είναι μ ια ομαδική υπόθεση/ μια ομαδική υπόθεση ατομικών πορειών.
Κι έτσι , ο δάσκαλος, που καλείται να ακροβατεί συχνά ανάμεσα σε τόσες διαφορετικές προσωπικότητες, και τις ανάγκες τους, καλείται να εμπνεύσει στόχο κοινής καλλιτεχνικής γλώσσας, με όποιες κοινές προκλήσεις αυτό συνεπάγεται… κοινές, και την ίδια ώρα διαφορετικές στο πώς τις βιώνει ο καθένας, λόγω της διαφορετικότητάς του και της διαφορετικής φάσης του.
…Θα μπορούσα να σας «συστηνόμουνα» απρόσωπασαν υπεύθυνη του Εργαστηρίου επιλέγοντας να σάς πω απλά τις «επισημοποιημένες» ιδιότητές μου [ Μέλος της Εταιρείας Ελλήνω ν Σκηνοθετών, Μέλος του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου ως Ηθοποιός, απόφοιτος Νομικής Αθηνών κ.ο.κ….], να σάς μιλήσω για τον Δάσκαλο μου και Μέντορα μου( τον αείμνηστο Άκη Δαβή), τους δασκάλους μου (Ρούλα Πατεράκη, Εύα Κουκούτση, Μαρία Αγγέλου, Richard Nieoczym, John Strasberg, Lorna Marshall κ.α.), τις επιρροές μου (Μέγιερχολντ, Γκροτόφσκι, Γιόσι Όιντα, Oestermeier κ.α,άνθρωποι του θεάτρου και μη…),τα κείμενα , που δούλεψα πέρυσι, τις παραστάσεις , όπου είχα την ευκαιρία να συμπεριλάβω σπουδαστές μου (ως συνεργάτες μου πλέον), ή τις παραστάσεις, που δημιουργήθηκαν από το υλικό της χρονιάς και σχετικούς αυτοσχεδιασμούς τους, όπου φέρθηκα ως σκηνοθέτιδα απέναντι στους ηθοποιούς της…- πράγματα όλα αυτά , που, βέβαια, μπορώ να τα μοιραστώ με όποιον μου το ζητήσει, σε κάποια συνάντηση.
…Και προτίμησα να γράψω κάποιες σκέψεις μου περί θεάτρου, και να δηλωθούν απλά οι προθέσεις… τα άλλα είναι δουλειά…και κάποιες ερωτήσεις στα προσωπικά interviews…και διαίσθηση… και ρίσκο επιλογής μέχρι να έρθει η εμπειρία της συνάντησης. …[Και επειδή η καλύτερη διαφήμιση είναι οι μαθητές σου, να αναφέρω ,ότι πήρα στα χέρια μου το αρχείο από το video, που τράβηξε ο Β.Πολιακόφ πριν την παρασταση Post Hamlet στο Χαλάνδρι τον Ιούνιο αστο Vacuum Centre of Performing Arts…Toυς είχε ζητηθεί χαλαρά να πουν, ο,τι ήθελαν πριν την παράσταση, και όταν άκουσα να μιλούν, συγκινήθηκα…,σχεδόν ντράπηκα…Θεέ μου, είπα, σαν πληρωμένη διαφήμιση άκούγεται…!! ! Θα το ανεβάσω σύντομα, μόλις ξεπερατσούν κάποια τεχνικά θέματα , ανταποδίδοντας την ευγνωμοσύνη των παιδιών…].
Και το μοναδικό ειδικότερο σημείο ,που θα παρατηρήσω τώρα, όσον αφορά στον εκπαιδευτικό μου στόχο, είναι ότι προσπαθώ σκληρά να νιώσουν έμπρακτα οι εκπαιδευόμενοι (καταρχήν μέσω δουλειάς με το λόγο και τη συνειδητότητα κατά την εκφορά του) τη διάκριση εκβιασμού συναισθήματος και πρόκλησης/γέννησης αυτού…Το θέατρο δυστυχώς παραμένει ακόμα μια παρεξημένη τέχνη, καθώς το θέμα «τεχνική» αποτελεί ακόμα για κάποιους ταμπού, θέμα που δήθεν μάχεται το πηγαίο του ταλέντου…ξεχνώντας , ότι η τέχνη είναι σύμβαση, δηλαδή κατασκευή, δηλαδή παιχνίδι. Και όπως κάθε παιχνίδι, έχει τους κανονες του, προκειμένου να δημιουργηθούν στιγμές αληθινής ζωής επι σκηνής. Και όταν το κάδρο είναι έτοιμο, τότε, ναι, μπορείς να επανεφεύρεις το περπάτημα, μπορείς να γειωθείς , προκειμένου να απογειωθείς.
Έτσι, φαίνεται να συναντιούνται το «θέατρο της κατασκευής» με το «θέατρο της ψευδαίσθησης»…Κι όταν το πρώτο έχει υπάρξει, τότε και μόνο τότε, υπάρχει χώρος για το δεύτερο…μπορούμε , δηλαδή, να επιλέξουμε να «παραμυθιαστούμε», να πιστέψουμε, ότι είναι πολύ αληθινό, ό,τι συμβαίνει σε αυτόν τον ασυνήθιστο χώρο ,που λέγεται σκηνή…., όπου το, σε πρώτη άποψη, αυθαίρετο καλείσαι με μια οργανική δικαίωση του, να το καταστήσεις αναγκαίο
Στέλλα Μαρή
[ σκηνοθέτης, ηθοποιός, υπεύθυνη του «Θεατρικού Εργαστηρίου PocketFlat» (PocketFlatTheaterLab), όπου διδάσκει Υποκριτική, διαχειρίστρια της oμάδας θεάτρου Minus [two] (Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία) ]
